BAYRAMLARIMIZ 
HAZIRLIKLAR-KAHVALTI   (1)

       Bizim bayramlarımız dediğimiz eski bayramlardan bahsedeyim. Pek çoğumuzun dilinden düşürmediği “Nerde o eski bayramlar?” Sözüyle kendi yaşına, kendi çocukluğuna denk düşen bir özlemi dile getirdiğimiz aşikâr… Ben kendi adıma 60 lı yılların sonları 70 li yılların başları na denk gelen bayramları özlüyorum, diyelim…

       Bayram yaklaşınca ev hanımlarının evlerdeki işleri başlar. Hummalı bir şekilde  bayram temizliği yapılır ev dipten temele pırıl pırıl olurdu. Evlerin avlusuna çamaşır kazanları konulup çamaşırlar yıkanırdı. Camlar pırıl pırıl silinir, her yer mis gibi olurdu. 

      Temizlik bittikten sonra baklava yapmak için cevizler kırılır, kesmikler kestirilirdi. Tatlılar yapılırken gelecek olan misafirlerin sevdikleri tatlılar öncelikli olurdu. Yalvaç’ta damatlar günü olan ikinci bayram gününe özel damatların sevdiği tatlılar özellikle yapılırdı. İki damadı olup biri başka diğeri başka tatlı seviyorsa iki ayrı sini yapılıp bayramın ikinci günü tepsilerden hiç alınmamış vaziyette damadın önüne konurdu. Rahmetli babamın her bayram söylediği bir anıyı neden aklımda tutamadım diye üzülürüm. Bayram yaklaşınca evin beyi eşine seslenir “damatlardan Ömer efendi gelecek tatlılardan ne yaptın? Omuz ıllatmaz mı, kadılar çayırı mı “ diye. Daha başka sözler de sayardı, aklımda kalmadığına hayıflanıyorum. Omuz ıllatmaz güllaç, kadılar çayırı ise kadayıftı. Ah o annelerimiz elleri öpülesice, mekanları cennet olasıcalar, cefakar kadınlarımız “oğlum şunu sever, kızım bunu ister diye” ellerinden geldiğince hazırlanır, bayramda gelen kim olursa olsun onları memnun etmek için çırpınırlardı.

     Bayram yaklaşınca bayram tebrikleri alınır, özenle arkalarına bayram için düşünceler yazılır, selamla hasretle bitirilirdi. Zarfa katılan bayram tebriklerinin zarfta ağzı kapatılmaz zarfın kapağı zarf içerisine katılarak gönderilirdi. Bayram tebrikleri zarfın ağzı kapalı olmadığı için normal mektup ücretinin yarısı kadar ücrete gönderilirdi. Bayram tebrikleri gelmeye başlayınca aile büyükleri defalarca okur, hısım akrabaya gösterirlerdi. Evin uygun bölümüne asılarak uzun süre her gelene gösterilirdi. Eğer unutulup oğlundan kızından bayram tebriği gelmezse hüzünlenir beni saymadı diye hayılanırlardı. Bayram tebrikleri ayrı bir sektördü. Bayram yaklaşınca kırtasiyelerde bayram tebrikleri sıralanır ve müşteri beklerdi. Büyük şehirlerde ise bayram tebriği reyonları açılır şehrin değişik noktalarında satış yaparlardı.

     Bayramdan aylar önce elbiselik kumaşlar manifaturacılardan alınır, terzilerin yolu tutulurdu. Terziler ise aldıkları siparişleri yetiştirmek için aylarca gece gündüz çalışırlar, ceket için defalarca prova yapılır, bayram gününe yetiştirmek için uğraşırlardı. Takım elbiseler yaygın olmadığı için terzilik yapanlar ellerindeki kalıplarla özenerek kesip biçip dikerlerdi.  Her şeyin kıymeti vardı. Bayrama yaklaştıkça elbise siparişi verenler hangi terziye kumaşını verdiyse bayramda giyebilmek için terzinin kapısını aşındırırdı.

      Bayrama hazırlık için en büyük iş düşenlerden bir iş kolu da ayakkabıcılardı. Ayakkabı diktirecek olanlar aylar önceden gidip siparişi verir nasıl bir ayakkabı istediklerini söyler ve bayramda giyeceklerini söyleyerek defalarca ayakkabıcıyı sıkıştırırlardı. Çünkü çok siparişi olan ayakkabıcı bayrama zor yetiştirdi. Bayram günü sabaha kadar çok çalıştıklarını hatırlayan ayakkabıcılar neydi o günler diyerek iç çekerler. Bayram sabahı ise herkes yeni elbiseleri, ayakkabıları ile bayram namazına koşar camiler dolar taşardı. Yaz aylarına rastlayan yıllarda bayram namazları Musallada kılınır ve musalla cemaati almadığı için yollara kadar taşardı. Huşu içinde kılınan bayram namazından sonra cemaat evlerine dağılmadan özellikle dışarıdan gelenler burada bayramlaşıp dağılırdı. Hele dışarıdan gelenlerin çok olduğu dönemlerde  bayramlaşma uzun sürdüğü için evlerde kahvaltıya bekleyenler sabırsızlanır aile bireylerinin yollarını gözlerdi.

     Evin erkekleri camiden dönmeden önce hanımlar güzelce kahvaltıyı hazırlar ve camiden gelenleri karşılayıp kahvaltıya oturulurdu. Hele birde Yalvaç dışından gelen evlatları varsa, torunları varsa ailenin keyfine deme gitsin… Anneler cıvıl cıvıl, kendi yemez evlatları yesin diye hadi şunu da ye bundan da al diye söylenir dururdu. Kahvaltı sofralarından kalkmak istemezdik. Bir yandan hasret gidermek, bir yandan tüm ailenin bir arada olması ne kıymetliymiş. Elimizde olan bir şeyin kıymetini bilmeyiz ya kaybedince nasıl da anlıyoruz. Kocaman sofra aileyi almaz iki sofra konurdu. Yıllar geçti çekirdek aileye döndük bayram namazından geldiğimde evde eşimden başka kimse yok, mahzun şekilde kahvaltımızı yapıp bayramlaşır birimiz bir kenara,  birimiz başka yere oturup hayal âleminde eski günleri düşünüp bayram günü hüzünleniriz. “ALLAH sağlık versin,  kapılara bakıtmasın” diye dua eder bu günümüze şükrederiz. Evinde tek başına yaşayıp bir ziyaretçi gelse de insan yüzü görsem diyen kişiler var. ALLAH kimseyi kapılara bakıtmasın.

BAYRAMINIZ KUTLU OLSUN. NİCE BAYRAMLARA SAĞLIKLA….