BİNLERCE YILDIR YALVAÇ'A HAYAT VEREN SU ÇIKTIĞI SUYU 

      Yalvaç'ın içtiği kullandığı suyu binlerce yıldır Sultan dağlarından gelmektedir. Romalıların yaşadığı Pisidia antik kentteki kullanılan su devamla günümüzde Cumhuriyet Yalvaç’ında    kullanılmaktadır.

       Yalvaç’ın sembolleri arasında su kemerleri bulunmaktadır. Su kemerleri Pisidia  Antiocheia’da kullanılan suları kente taşımışlardır. Su kemerlerinin üzerinde kanallar bulunmakta ve bu kanallar sayesinde Sultan dağlarından doğan sular kente ulaşmaktaydı. Antik kentteki çeşme olarak kuzey doğuda bulunan kısım suyun kente dağıldığı bölümdür. Bahçe sulamasında kullanılmak üzere yapılan Hisarardı göletine su çıktığından gelen suyun taşınması için  1992 yılında 120 metrelik tünel kazıldı.  Bir nedenle tünele girdiğimde tünelin tabanına rastlayan bir noktada bir metre kare şeklinde taştan oyulmuş bir tünel gördüm. Kanalı yapan firmanın mühendisine bu tünel nedir diye sorduğumda Romalıların kullandıkları suyu Antik kente taşımak amacı ile açılmış tünel olduğunu anlattı. Dağdan çıkan su belirli bir mesafe sonrası bu taş tünele girmiş tünel bitiminde ise kente yaklaşık 3 kilometre öncesinde su kemerleri vasıtasıyla Pisidia Antiocheia’ya taşınmıştır. Su kemerleri belirli bölümlerde iki, üç katlı yapılmıştır. En az ikibin yıl önceki mühendislik harikası diyebiliriz. Su kemerleri üzerindeki birleşim noktalarındaki küçük çıkıntılar ise suyla gelen çakılların, artıkların çökerek çeşmeye ulaşmasını engellemek içindir.

     Sultan dağlarında suyun çıktığı bölüme su çıktığı mevkii denir. Yanık dam, kuzu yatağı ve bel dibi mevkilerinden akarak Hisarardı deresine dökülür. Bu dere devam ederek Yalvacın ortasından geçen ve sel çayı olarak adlandırılan dereden geçerek devamla Eğirdir gölüne kadar uzanır. Binlerce yıldır Yalvacın kullanım ve bahçe sulama su ihtiyacı buradan karşılanmaktadır. Su hayat denir Yalvaca ve Hisarardı köyüne buradan çıkan su hayat vermektedir. Su çıktığı denilen noktadan çıkan su kullanım için borularla Yalvaca ve Hisarardı’na  taşınmaktadır. Hisarardı göleti faaliyete geçmeden önce kullanım suyu olarak borularla alınan sulardan fazla olan kısmı dereye dökülmekte ve  yaz aylarında dönüşümlü olarak Yalvaç ve Hisarardı köyünün bahçe sulamasında kullanılmaktaydı. Bir hafta Yalvaca bir hafta ise Hisarardı bahçelerine akardı. Gölet faaliyete geçince su çıktığından çıkarak fazla olan sular sadece sulama için Hisarar’dın köyünde kullanılmaktadır. Yalvacın bahçe sulama ihtiyacını ise gölet karşılamaktadır. Dağdan çıkan suyun  paylaşımı konusunda Hisarardı ile itilafa düşen Yalvaç  Belediyesi mahkemeye başvurarak ölçümler yapılmış ve mahkeme  kararıyla paylaşımda oran belirlenmesi sağlanmıştır.. Ancak aradan geçen uzun yıllar sonucu    Hisarardı köyünün nüfusu azalırken Yalvacın nüfusu ise artmıştır. Nüfus artışı nedeniyle yaz aylarında Yalvaçta su sıkıntıları başlamıştır. Özellikle son yıllardaki kuraklık sebebi ile suyun debisi düşmüş bu nedenle sıkıntı boyutu büyümüştür. Antik kentte şahin tepesi olarak adlandırılan mevkideki su deposu çok uzun yıllar Yalvaca hizmet etmiştir. Gelişmeler sonucu Yalvaca gelen su yetersiz kaldığı için  1985 yılında alt yapının yenilenmesi için çalışmalar başlatılmıştır. Hisarardı su  çıktığından gelen borular yenilenmiş  Agustus tapınağının güney batı yönündeki bölüme yapılan yeni su deposuna bağlanmıştır. Alt yapı değişikliği sırasında Su depolarından itibaren yeni kanallar kazılmış ve borular döşenmiştir.