DÜNDEN BU GÜNE HÂLİMİZ (HÂL/SEBZE BAZARI)

      Günümüzde Kültür merkezinin bulunduğu alan açık sebze pazarıydı. Etrafı dikdörtgen binalarla çevrili, içerisi ise satış yapmak için reyonlar halinde düzenlemiş, ağaçlarla gölgelenip/süslenmiş bir alandı. Pazartesi günleri cıvıl cıvıl tüm Yalvaçlının ve 36 köyün uğrak yeriydi. Diğer günler hal içerisindeki aile gibi olan esnafın sohbetleriyle, şakalarıyla  şenlenen bir alandı.
     Dikdörtgen şeklindeki binalarla çevrili alana üç kapıdan giriş bulunmaktaydı. Doğu ve Kuzey cephelerdeki binalar iki katlı diğer kısımlar tek katlı idi. İki katlı olan kısımlardaki girişlerin üzerinde bina bulunduğu için yüksek araçlar giriş yapamazdı. Tek açık giriş ise kuzey cephedendi. Alanın ortasında dikdörtgen şeklinde beton yükseltilerle oluşturulan ürün bölümü ve ara bölümler ise yol olarak kullanılmaktaydı. Yükseltilerde belirli aralıklarla ağaçlar bulunmakta ve yazın gölgelerinden faydalanılırdı. Pazartesi günleri satış yapmak isteyenlerin alanları belirlendiği için herkes kendi alanına yerleşir satışını bölgesinde yapardı. Müşterileri ise alacağı ürünü satan kişinin hangi aralıkta bulunduğunu bildiği için  satış yapanı kolayca bulabilirdi. Böyle olmasına rağmen tüm alan mutlaka gezilir, değişik hangi ürün var diye kontrol edilirdi. Pazartesi gününe hazırlık olarak Pazar gününden satış yapılacak ürünler kendilerine ayrılan kısma bırakılır, ürünlerin üzeri basit bir bezle örtülerek bırakılıp gidilirdi. Pazartesi sabahı ise örtüyü açıp “Bismillah’la satışa başlanırdı. Geceden bırakılan ürünler için hiç kaybolur /çalınır kaygısı duyulmazdı.  Çünkü hırsızlık olayı yok gibiydi.
     Bu alanın kenarındaki binaların zemin katlarında iş yerleri-dükkânlar vardı. Bu dükkânlarda kuzey cepheden girişte bakkallık ve toptancılık yapan Hayri YÜNCÜ’NÜN dükkanı vardı. Hemen yanında 3-4 iş yeri kasap dükkanıydı. Bunlar iki kardeş KARAKÖSELER (Bağırsakcılar) ile yazarken gözümün önüne bir hatıra olarak düşen Kürt Cemal olarak bilinen merhum Cemal DENİZTAŞ’ın dükkânı ve etin yumuşak kısmından kestiği küçük bir parça eti çiğ olarak yemesi geldi. Sonra Zeybekler, Deli Kadir, Şekeroğlu, Nailler, Abidinler sıralanırdı. Önlerinde sayısız kasap kedisi ve bir yığın hatıra… Kasaplardan sonra bir sebzeci, 40 yıl hal içerisinde berberlik yapan Faruk ÖZSOY’un ve Akay’ın berber dükkanları ve yanında gene bir kasap dükkanı ile baharatçı Deli Ahmetlerin dükkanı sıralanıp giderken; Doğan, Nuhfel SARIPINAR kardeşlerin önce terzi sonrası konfeksiyon işi yaptıkları işyeri gelirdi. Bitişik dükkândaki köfteci kasaplardan aldığı taze etle temiz yüzle köfteler yapar dükkânının önüne koyduğu masalarda müşterilerine servis yapardı. Yanındaki ekmek fırınında nefis ekmekler yapılır, sıcacık ekmekler fırından çıkarıldığında ortalığı mis gibi ekmek kokusu sarardı. Ekmek fırını yıkılarak yoğurt pazarından hal içerisine geçiş sağlanmıştı. Gemenli Mehmet ağanın konfeksiyon dükkanı vardı.(Ağa diyorum gerçek ağa gibi adamdı. Güvendiği herkese kolaylık sağlar, al git paran olunca ödersin diye alması için teşvik ederdi. Nur içinde yatsın)  Sonrasında tuvalet bulunmaktaydı. 
     Kuzey cephede ki iş yerlerinin her iki tarafa kapısı bulunmaktaydı. Bazen bakkal bazen kahve olarak hizmet vermişti. Kuzey cephe girişinden sonra Eczane bulunmaktaydı. Kuzey cephe girişinin üzerindeki ikinci kat bazen lokal bazen dernek binası olarak hizmet vermişti. 70 li yıllarda eczanenin bitişiği kütüphaneydi. Devamında ki iş yerleri lokanta olarak hizmet vermekteydi. 
     Doğu cepheden Belediye binasına girişin yanında lokantanın geniş kısmı vardı. İkinci kat belediye binası olarak hizmet verirken L şeklinde doğudan başlayıp kuzey cephenin yarı bölümüne kadar belediyeye ait ve hizmet alanıydı. Girişin güneyinde başka bir eczane yanında saatçi ve saatçinin bitişiğinde genelde çadır dikimi yapan terzi Mehmet SERT vardı. Merhum Mehmet amca, çalışırken muhabbet için gelenler ve iş yaptıranlarla hararetli sohbetler yapardı. Dondurmacı Kemal Erdoğan’ın yapmış olduğu doğal dondurmayı yemeye gelenlerin ve iş yerinin önünde masalarda serinlemek isteyenlerin oturduğu masalar ve ahşap sandalyeler bulunurdu. Dondurma iş yerinin güneyine doğru iki dükkânda iğne iplikten başlayıp ne ararsan bulabilirdin. Küçücük dükkânda bu kadar çeşitli malzemenin nasıl bulunabildiğini merak ederdim. Çıkışta solda konfeksiyon iş yeri vardı. Doğu yönü dış cephede ise Kuzey yönüne doğru konfeksiyon, sarraf, berber, avukat ve elektrikçi Rıfkı Sevimlinin iş yeri bulunuyordu. Girişten sonra ise lokanta, merdiven, Bakkal Telefoncu Nuhtu’nun oğlu Ali VURAL ve yanında Köstüklü Mustuğun bakkalı vardı. Köşede Kocabaş uzun bir dönem bakkallık daha sonra kahvehane olarak çalıştırdığı iş yeri vardı.  Kocabaş’tan düdüklü tencere alanların dilindeki tekerleme “Ulubaş’ı Kocabaş’tan aldım” olurdu.
     Hal esnafının kendine ait bir kültürü vardı. Aynı mesleği icra eden esnaf yardımlaşmayı sever, Yalvacın büyük derdi olan çekememezlik yapmazlardı. Şakalar yapılır, muhabbet koyulaşır, dertler dinlenir çözüm bulunurdu. Zor durumda olan varsa esnaf yardımı gündeme gelirdi. Esnaftan birisinin rahatsızlandığı duyulduğunda tüm esnaf toplanarak geçmiş olsuna gider, hatırını sorar, yapabileceğimiz bir şey var mı diye samimiyetle yardımcı olmaya çalışılırdı. Esnaflığı bırakmış işyerini başka yere taşımış olsa bile eski günlerin hatırına halen birbirini arayan dostlukları devam eden esnaf çoktur. Özellikle hal içerisindeki esnaf tam da büyük bir aile gibiydi.. Hal yıkılması planlandıktan sonra esnaflar dağılmış, kimi mesleği bırakmış, kimisi ise gittiği yeni mekânlarda eski ortamını hasretle anmaktadır.
     O günler güzel günlerdi, o günler sıcak ve samimi günlerdi. O günler bereketli ve şükürlü günlerdi. O günler…..